Werk verandert snel door technologie, vergrijzing, klimaatverandering en flexibele werkvormen. Hierdoor veranderen risico's op de werkvloer. Met de komst van nieuwe technologieën volgen veranderingen in zowel de takenstructuur als het werktempo – met als gevolg: veranderingen in werkdruk en autonomie. Naast kansen om werk veiliger, gezonder en efficiënter te organiseren, ontstaan er ook nieuwe risico's
Gezond veilig werken - RI&E als basis
Volgens het SER-advies “Gezond en veilig werken: effectieve regels en preventie” is het helder: alleen met moderne, werkbare regels én preventieve inspanningen kunnen we de arbeidsomstandigheden verbeteren. De Sociaal-Economische Raad (SER) benadrukt dat werkgevers en werknemers hun aanpak moeten moderniseren om gezond en veilig werken nu als in de toekomst te waarborgen. In dit artikel lees je wat dit betekent voor jouw organisatie en welke stappen je nú kunt zetten.
Wat vraagt dit van organisaties én medewerkers?
De aard van werk verandert snel. Denk aan automatisering, hybride werkvormen, remote werken, brede adoptie in werkprocessen van AI met platforms als Chat PGT en de toegenomen flexibiliteit. Transities die dikwijls het werk makkelijker kunnen maken maar die ook nieuwe psychosociale belasting en stress met zich meebrengen. De SER waarschuwt dat traditionele arbosystemen vaak onvoldoende zijn toegerust om deze veranderende risico’s te onderscheppen. In plaats van achteraf te reageren op onveilige situaties, pleit de SER voor een infrastructuur waarmee risico’s vroegtijdig gesignaleerd kunnen worden.
RI&E als bestendig en praktisch preventie fundament
Arboregelgeving moet duidelijk en uitvoerbaar zijn. Om naleving te vergemakkelijken en de effectiviteit te verbeteren, adviseert de SER herijking van arboregels. Dat houdt onder meer in: onderzoeken waar mkb-bedrijven tegenaan lopen bij het uitvoeren van de verplichte risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E) en het verbeteren van registraties van blootstelling aan gevaarlijke stoffen.
De SER pleit voor proactieve preventie: risico’s vroegtijdig signaleren – ook voor stress en vermoeidheid – zodat ongevallen en uitval worden voorkomen. Dit vraagt om bewustwording, samenwerking en een cultuur waarin veiligheid bespreekbaar is. Kortom: preventie is niet langer optioneel, maar een noodzakelijke kern van goed werkgeverschap:
- Plan regelmatig een werkplekinspectie of risicoanalyse (risico-inventarisatie en -evaluatie of RI&E).
- Bespreek met je team welke veranderingen invloed hebben op hun veiligheid.
- Koppel preventie aan concrete doelen: minder verzuim, hogere tevredenheid.
Arboregels: duidelijk, eenvoudig en inclusief
De SER merkt op dat de huidige Arboregels soms te complex of te theoretisch zijn, zeker voor het midden- en kleinbedrijf. De stap van regels kennen naar regels toepassen is voor veel organisaties groot. Daarom roept de SER op tot herijking van arboregels: regels die duidelijk zijn, aansluiten bij de praktijk en werkbaar blijven.
- Aandacht voor psychosociale arbeidsbelasting (PSA), die steeds meer voorkomt.
- Regels die rekening houden met diversiteit – bijvoorbeeld beschermende werkkleding voor vrouwen of kleinere lichaamsmaten.
- Registratie- en monitoringsmethoden die transparant en efficiënt zijn, zodat administratieve lasten niet contraproductief worden.
Arbozorg: toegankelijk en geïntegreerd
Een krachtig arbostelsel bevat niet alleen regels, maar ook dienstverlening, begeleiding en ondersteuning. De SER benadrukt samenwerking en versterking van deskundigheid. Er is noodzaak voor een infrastructuur waarmee risico’s vroegtijdig worden gesignaleerd en de gevolgen van nieuwe risico’s in kaart gebracht.
- Versterking van de rol van kerndeskundigen: bedrijfsartsen en veiligheidskundigen krijgen een stevigere positie binnen preventie-inspanningen.
- Betere samenwerking tussen bedrijfsartsen, reguliere gezondheidszorg en re-integratie: werk moet een plaats krijgen in het bredere zorgproces.
- Toegankelijkheid voor zelfstandigen en flexwerkers, die vaak buiten de primaire zorgstructuren vallen.
- Inzicht in investeren in veiligheid en gezondheid betaalt zich terug via minder verzuim, minder ongevallen en gezonder personeel.
Wat kun jij morgen al doen?
Om gezond en veilig werken niet alleen als ambitie te laten bestaan, maar het ook in de praktijk tot leven te brengen, volgen hier concrete aanbevelingen:
| Actie | Waarom belangrijk | Direct toepasbaar |
|---|---|---|
| Voer een actuele RI&E uit | Voorkomen is beter dan genezen | Gebruik de RI&E-check of vraag hulp aan een preventiedeskundige |
| Evalueer je arboregels | Zijn de regels nog passend en werkbaar? | Laat medewerkers meedenken over verbeteringen |
| Betrek flexwerkers en zzp’ers | Zij vallen vaak buiten het beleid | Zorg dat ook zij trainingen, informatie en bescherming krijgen |
| Integreer arbozorg & gezondheidszorg | Werk en gezondheid zijn onlosmakelijk verbonden | Maak samen met de bedrijfsarts of arbodienst een plan |
| Monitor en analyseer | Wat werkt, wat niet? | Meet ongevallen, verzuim en werkplezier periodiek |
Waarom investeren in gezond & veilig werken loont
Investeren in preventie en een effectieve arbo-infrastructuur is niet alleen ethisch juist – het betaalt zich terug:
- Minder ongevallen en letsel
- Lager ziekteverzuim en snellere re-integratie
- Meer betrokken en gezonde medewerkers = hogere productiviteit
- Positief imago als werkgever
- Voldoen aan wetgeving en voorkomen van boetes
Kortom: veiligheid betaalt zich altijd terug. De SER benadrukt bovendien dat maatregelen inclusief moeten zijn, zodat iedereen – ongeacht achtergrond, geslacht of contractvorm – daarop kan vertrouwen.
De toekomst: één arbostelsel voor iedereen
De SER wil toewerken naar een arbostelsel dat duidelijk, toegankelijk en inclusief is – voor werknemers, zzp’ers én werkgevers. Een stelsel waarin regels begrijpelijk zijn, preventie vanzelfsprekend is en iedereen de middelen heeft om veilig te werken.
Van risico-inventarisatie en training tot praktische ondersteuning bij uitvoering: wil jij weten hoe jouw organisatie ervoor staat? Vraag een vrijblijvende RI&E-check of veiligheidsscan aan. Het SER-advies biedt een heldere routekaart: moderne, werkbare regels en een preventieve aanpak zijn de hoeksteen van een toekomstbestendig arbostelsel.
Veelgestelde vragen (FAQ)
1. Wat zijn de grootste veranderingen in gezond en veilig werken in 2025?
De focus verschuift van alleen voldoen aan regels naar preventie en welzijn. Werkgevers moeten eerder risico’s signaleren, meer aandacht besteden aan psychosociale belasting (zoals stress en werkdruk) en ook flexwerkers en zzp’ers actief betrekken bij hun arbobeleid. De nadruk ligt op werkbare regels, inclusieve bescherming en een cultuur waarin veiligheid vanzelfsprekend is.
2. Hoe kan ik mijn organisatie voorbereiden op nieuwe arbo-eisen?
Begin met een actuele Risico-Inventarisatie & Evaluatie. Kijk niet alleen naar fysieke veiligheid, maar ook naar mentale belasting, werkdruk en thuiswerkfactoren. Zorg dat arboregels begrijpelijk, uitvoerbaar en inclusief zijn. Laat medewerkers meedenken en werk samen met je arbodienst of bedrijfsarts voor een preventieve aanpak.
Wat je nu al kunt doen:
- Check of jouw arbo-beleid rekening houdt met álle medewerkers.
- Leg regels vast in begrijpelijke taal.
- Evalueer of procedures nog aansluiten bij de dagelijkse praktijk.
3. Wat betekent ‘inclusieve veiligheid’ precies?
Inclusieve veiligheid betekent dat iedereen op de werkvloer gelijke bescherming en toegang tot arbozorg heeft, ongeacht geslacht, leeftijd, contractvorm of fysieke mogelijkheden. Denk aan goed passende beschermingsmiddelen, duidelijke communicatie en gelijke toegang tot trainingen en informatie voor zzp’ers en flexkrachten.
4. Waarom is preventie belangrijker dan ooit?
Nieuwe werkvormen brengen nieuwe risico’s met zich mee, zoals hybride werken, technologische belasting en hoge werkdruk. Preventie voorkomt ongevallen, verzuim en stressgerelateerde klachten. Het zorgt bovendien voor hogere productiviteit, tevreden medewerkers en lagere kosten. Volgens de SER is preventie dé sleutel tot toekomstbestendig werken.
5. Wat kan Arbowinkel voor mijn organisatie betekenen?
Arbocentrum helpt organisaties om gezond en veilig werken structureel te verankeren. Wij bieden ondersteuning bij het uitvoeren of actualiseren van de RI&E, leveren veiligheidstrainingen en toolboxen en adviseren over preventiebeleid. Zo zorgen we samen dat jouw organisatie niet alleen voldoet aan de wet, maar ook praktisch en toekomstgericht veilig werkt.