Welke oogdouche het beste past, hangt af van jouw situatie en de organisatie waarin je werkt. Werk je bijvoorbeeld op één vaste locatie of ben je ambulant? In dit blog een overzicht van de mogelijkheden.
Oogspoelflessen en oogdouches
Oogspoelflessen en oogdouches zijn belangrijk op de werkvloer. Niet alleen bij het werken met gevaarlijke stoffen, ook in veel andere beroepen. Denk maar eens aan een klus met bijtende stoffen in schoonmaakmiddelen of aan een nagenoeg onzichtbare (glas) splinter. Of bijvoorbeeld aan het onbedoeld en/of onbewust je ogen uitwrijven met gruis aan je vingers. Ook met je ogen kan een ongeluk in een klein hoekje zitten.
Daarom dienen oogspoelflessen aanwezig te zijn op de werkplek. Het is verder van belang om ogen snel te kunnen spoelen om onnodige extra schade te voorkomen. Wettelijk zijn bedrijven die werken met gevaarlijke stoffen verplicht om oogdouches of oogspoelflessen beschikbaar te stellen werkruimtes (artikel 34 van de Wet milieugevaarlijke stoffen). Het is daarbij belangrijk om te benadrukken dat deze voorzieningen enkel bedoeld zijn als eerste hulp en niet als vervanging van medische zorg. Bij een incident met gevaarlijke stoffen in de ogen moet er direct contact worden opgenomen met een arts of ambulance.
Vaste oogdouche stations of oogspoel flessen
Er bestaat een verschil tussen een vaste oogdouche installatie, of station, en een oogspoelfles. De fles bevat natuurlijk minder water en kent daarom geen uitgebreide spoelmogelijkheid. Ze kunnen echter wel gevuld worden met speciale vloeistoffen die desinfecterend werken zonder de ogen daarbij te irriteren, of bijvoorbeeld bepaalde chemische stoffen neutraliseren. Oogspoelflessen (of losse en compacte oogspoel stations) kunnen op meerdere plekken worden geplaatst, zodat ze snel bereikbaar zijn voor medewerkers.
Verwijder stoffen en of splinters
Ook al kijk je nog zo goed uit of draagt men bijvoorbeeld een prima kwalitatieve veiligheidsbril: dit geeft nog geen 100% garantie op het voorkomen van oogletsel. De eerste hulp bij oogongelukken is een oogdouche. Met een oogdouche verwijder je chemicaliën, stof en splinters snel uit het oog en voorkomt je extra letsel.
Oogspoelflessen worden gebruikt om de ogen te neutraliseren na blootstelling aan beschadigende stoffen zoals zuren of alkaliën. De ogen zijn erg gevoelig voor externe schade, zoals het binnendringen van stofdeeltjes, maar ook chemische vloeistoffen die in contact kunnen komen met de ogen. Bij uitblijven van oogspoeling om de schadelijke stoffen uit het oog te verwijderen, kunnen de ogen blijvende schade oplopen. Daarom wordt aanbevolen direct actie te ondernemen wanneer u zich in een situatie bevindt met gevaarlijke stoffen of infecties die weggespoeld kunnen worden.
Oogspoelflessen bevatten voldoende gedestilleerd water om het oog goed uit te spoelen. Een oogspoelfles is verzegeld en voorzien van een houdbaarheidsdatum. De temperatuur van het water is bij voorkeur lichaamstemperatuur, maar dat is niet altijd mogelijk bijvoorbeeld in een onverwarmde ruimte of in een voertuig.
Een losse plum oogspoelfles (met natriumchloride vergelijkbaar met het natuurlijke zoutgehalte in de ogen, of een oogspoelstation met oogspoelflessen) bevat een vloeistof om het oog intensief te reinigen na blootstelling aan gevaarlijke vloeibare en/of vaste stoffen welke schade kunnen veroorzaken aan je ogen. Het is raadzaam om het oog te spoelen wanneer er iets in je oog is gekomen. Dit kan gaan om iets relatief onschuldigs maar ook om meer schadelijke zaken, zoals:
- Bijtende stoffen
- Slijpresten/splinters
- Grond/gruis/zand
- Oplos- of schoonmaakmiddel
Ook als je een stof of voorwerp in je oog hebt gekregen waarvan je niet zeker weet of deze schadelijk is, is het goed om onmiddellijk te spoelen. Dit kan simpelweg verdere of eventuele latere schade aan het oog voorkomen.
De cederroth oogspoelfles bevat een lichaamseigen vloeistof die tevens desinfecteert. Er zijn ook oogdouches of flessen met neutraliserende vloeistof. Deze worden gebruikt in situaties waarbij chemische stoffen in het oog zijn gekomen. De neutraliserende vloeistof zorgt ervoor dat de werking van de chemische stof stopt. In bedrijven waar gewerkt wordt met licht ontvlambare of gevaarlijke stoffen zijn oogdouches verplicht.
Waar moet je opletten bij de oogspoelfles
- Oogspoelflessen zijn echt voor éénmalig gebruik. Is je fles nog half vol? Lever deze in en vraag een bedrijfszekere nieuwe!
- De oogspoelfles zal je, indien ongeopend, niet in kunnen knijpen.
- Oogspoelflessen kennen een max houdbaarheidsdatum welke is vermeld op de fles. Is de THT-datum verstreken? Lever deze in en vraag naar of bestel een nieuwe!
- De oogspoelfles dient te staan of hangen (in de houder bijvoorbeeld) en niet in een ladekast o.i.d. liggen rollen. Ligt deze bijvoorbeeld in de deur van de bestelbus of los in een burolade achterin tussen veel andere spulletjes? Bedenk dat het onhandig is om deze fles te moeten zoeken "op de tast" als deze ineens dringend nodig is: vraag dan ook naar een houder.
Vaste oogdouche stations of installaties
Vaste oogdouche stations of installaties bieden de mogelijkheid om langer te spoelen, maar ze bevinden zich dan meestal wel verder van de werkplek omdat ze aangesloten moeten worden op een waterleiding. Een alternatieve optie is een oogdouche die is aangesloten op een watertank of oogspoelmiddel reservoir. Soms kan het ook nuttig zijn om zowel een spoelvloeistof dicht bij de werkplek aan te houden en daarnaast een oogdouche installatie op een centrale plek (met een verhoogd risico op bedrijfsongevallen).
Het gebruik van vaste oogdouches of installaties vereist wel regelmatige controle, omdat ze vaak niet frequent gebruikt worden en defecten kunnen ontstaan zonder dat dit merkbaar is. Daarnaast kunnen er ziektekiemen zoals legionella in de waterleiding groeien bij weinig gebruik.
Bij het plaatsen van oogdouche intallaties moet er rekening worden gehouden met diverse zaken, zoals het aansluiten op lauw water (omdat spoelen met koud water minder lang vol te houden is), het vinden van een centrale en goed zichtbare plek voor de douche, het eenvoudig bereikbaar maken ervan (zonder obstakels), het aanbrengen van een oogdouche pictogram en zorgen voor voldoende water en waterdruk om grondig te kunnen spoelen.
Daarnaast moeten maatregelen genomen worden om bevriezing van de waterleiding te voorkomen en is filtering van het leidingwater (zoals bij een terrein met oudere waterleidingen en roestdeeltjes) ook een punt van aandacht.
Diverse soorten oogdouches
Er zijn diverse soorten oogdouches, van mobiel tot vast. Welke oogdouche het beste past, hangt helemaal af van uw situatie en de organisatie waarin u werkt. Werkt u bijvoorbeeld op één vaste locatie of bent u vaak onderweg? Hieronder geven we u een overzicht van de keuze opties en de vaker voorkomende vragen.
===
Veelgestelde vragen (FAQ)
1. Wat is een oogdouche op de kraan?
Een oogdouche op de kraan is een vaste installatie die zorgt voor een continue, gecontroleerde stroom water bij oogcontaminatie—zonder dat je een aparte draagbare fles nodig hebt.
2. Wanneer gebruik je een oogspoelfles?
Een oogspoelfles gebruik je als directe, mobiele oplossing—bijvoorbeeld in situaties waarin een kraan niet bereikbaar is of als tijdelijke noodoplossing.
3. Wat moet er in een oogdouche‑dolley aanwezig zijn?
Een complete oogdouche‑dolley bevat doorgaans de fles(‑en), opvangbakje, bevestigingsmateriaal en soms instructieborden met spoelinstructies.
4. Hoe lang blijft de vloeistof in een oogspoelfles houdbaar?
De houdbaarheid varieert per fabrikant, maar over het algemeen is een geopende fles eenmaal gebruikt en kan ongeopend ongeveer 3–5 jaar meegaan. Raadpleeg altijd de verpakking.
5. Hoe vaak moet een oogdouche installatie gecontroleerd worden?
Controleer een oogdouche‑kraan minstens maandelijks visueel en test de doorstroming minimaal één keer per week. Raadpleeg daarnaast lokale arbo‑richtlijnen.
6. Moet de oogdouche gekoppeld zijn aan warm/koud‑mengwater?
Ja, idealiter is de waterstroom temperatuurgecontroleerd (lauw water), om te voorkomen dat oogweefsels beschadigen door te heet of te koud water.
7. Mag je kraanwater gebruiken bij een oogspoeling?
Dat mag in veel gevallen, mits het drinkwaterkwaliteit heeft. Voor steriel gebruik in medische contexten zijn steriele spoelvloeistoffen of flessen aanbevolen.
8. Kun je een oogdouche ook buiten plaatsen?
Ja, maar dan moet deze vorst‑ en weersbestendig zijn, goed geïsoleerd en beschermd tegen vervuiling. Daarnaast is goede vorstbeveiliging essentieel.
9. Wat is het verschil tussen een oogdouche‑kraan en een oogdouche‑unit?
Een oogdouche‑kraan is een douchekop gemonteerd op een kraan, terwijl een oogdouche‑unit vaak zelfstandig is met eigen waterreservoir of aansluiting.
10. Hoe zorg je dat medewerkers weten hoe ze een oogdouche moeten gebruiken?
Door regelmatig BHV‑instructies, duidelijke pictogrammen bij de oogdouche en oefening in de praktijk kunnen medewerkers adequaat handelen bij nood.