NEN 3140 verschuift van keuren naar aantoonbaar risicomanagement. Ontdek wat verandert, wat dit vraagt van IV/WV en hoe je compliance borgt
NEN 3140 - Van keuren naar continu risicomanagement (2025/2026)
Elektrische veiligheid en de NEN 3140-norm staan de komende jaren voor een belangrijke transformatie. Waar organisaties traditioneel steunden op periodieke inspecties en keuringsrapporten als bewijs van compliance, verschuift de norm steeds duidelijker naar doorlopend en aantoonbaar risicomanagement.
Met andere woorden: een inspectiesticker is straks niet meer het eindbewijs dat elektrische risico’s onder controle zijn.De focus binnen NEN 3140 verschuift van periodiek keuren naar een doorlopend en aantoonbaar proces van elektrische risicobeheersing. Waar organisaties zich voorheen vooral richtten op inspectieresultaten en checklists, wordt nu verwacht dat zij structureel kunnen onderbouwen
Elektrische veiligheid wordt daarmee onderdeel van de reguliere bedrijfsvoering en onderhoudsprocessen, vergelijkbaar met andere managementsystemen zoals ISO 9001 of 45001. Dit vergroot de expliciete verantwoordelijkheid van de werkgever en installatie-verantwoordelijke (IV): niet reactief keuren, maar proactief sturen op risico’s met een gedocumenteerd en navolgbaar systeem.
Geen vinklijst meer, maar doorlopende risico controle
Met de verwachte herziening van de NEN 3140 (2025/2026) moeten organisaties niet alleen inspecteren, maar vooral aantonen:
- Hoe elektrische risico’s worden geïdentificeerd en geclassificeerd
- Op basis waarvan prioriteiten worden bepaald
- Welke maatregelen zijn genomen en waarom
- Hoe opvolging, herstelacties en monitoring geborgd zijn in het proces
Keuringen blijven belangrijk, maar worden een inputbron voor risicosturing in plaats van het einddoel.
Installatieverantwoordelijke (IV) & Werkverantwoordelijke (WV) centraal
Minstens zo belangrijk als de inspectie zelf, zijn de mensen die de elektrische veiligheid aansturen. De rol van de IV en WV verschuift van administratieve verantwoordelijkheid naar aantoonbare regie en besluitvorming op risicobeheersing.
Dit betekent in de praktijk:
- Rolbekwaamheid is belangrijker dan alleen een certificaat
- Keuzes moeten onderbouwd en herleidbaar zijn
- Beheersing moet zichtbaar zijn in processen en documentatie
- Continue veiligheidsturing weegt zwaarder dan momentopnames
Een behaalde training alleen is niet langer genoeg – organisaties moeten kunnen aantonen hoe de rol wordt ingevuld, geborgd en uitgevoerd.
Wat verandert er voor bedrijven?
Auditors, opdrachtgevers en toezichthouders zullen steeds vaker vragen:
“Laat zien dat het risico effectief wordt beheerst.” in plaats van “Laat het laatste keuringsrapport zien.”
Aandacht verschuift naar onder andere:
- Risicoclassificatie en prioritering (bijv. via risicomatrix)
- Aantoonbare besluitvorming en motivatie
- Registratie van opvolging en incident- & herstelmonitoring
- Borging en evaluatie (PDCA-cyclus)
- Integratie van veiligheid in onderhouds- en bedrijfsprocessen
Kansen voor organisaties
Deze beweging creëert een nieuwe vraag naar praktische compliance-ondersteuning en rolgerichte vakbekwaamheid. ARBO Centrum speelt hierop in met:
IV/WV – Rolbekwaamheid & Praktijkcompliance
- Praktische toepassing boven theorie
- Focus op besluitvorming, dossiervorming en aantoonbare compliance
- Gericht op dagelijkse veiligheidsregie, niet alleen kennisoverdracht
NEN 3140 Compliance & Risicobeheersysteem
- Ontwikkeling van een aantoonbaar risicomanagementproces
- Ondersteuning bij classificatie, prioriteitstelling en opvolging
- Audit-ready dossieropbouw en praktische borging
Conclusie
De NEN 3140 wordt minder een keuringsnorm en meer een risicomanagementnorm. Organisaties die voorbereid zijn, zullen niet degene zijn met de meeste keuringsrapporten, maar degene die kunnen aantonen:
Risico’s in beeld te hebben, keuzes te kunnen onderbouwen én opvolging te borgen.
ARBO Centrum helpt bedrijven om nu al compliant te worden met de toekomst van elektrische veiligheid – praktisch, onderbouwd en aantoonbaar.
Veelgestelde vragen
Wat verandert er precies in de NEN 3140 norm?
De focus verschuift van periodieke keuringen als eindbewijs naar aantoonbaar risicomanagement. Bedrijven moeten laten zien hoe risico’s worden geïdentificeerd, geprioriteerd, beheerst en opgevolgd binnen een geborgd proces.
Blijven keuringen nog wel verplicht?
Ja. Keuringen blijven een essentieel onderdeel, maar zijn niet langer het enige bewijs van veiligheid. Ze worden een inputbron binnen een breder risicobeheersysteem.
Wat wordt er verwacht van een Installatieverantwoordelijke (IV) of Werkverantwoordelijke (WV)?
Naast vakkennis moeten IV/WV aantonen dat zij risico’s beoordelen, keuzes onderbouwen en opvolging borgen binnen de organisatie. Praktische rolcompetentie wordt belangrijker dan alleen een certificaat.
Hoe kan mijn organisatie zich voorbereiden op de nieuwe NEN 3140 aanpak?
Door processen in te richten voor risicoclassificatie, besluitvorming en opvolging, een compliance-dossier op te bouwen en IV/WV rolgericht op te leiden in aantoonbare veiligheidsturing.
Hoe ondersteunt ARBO Centrum hierbij?
ARBO Centrum biedt een praktijkgerichte IV/WV-opleidingslijn en advies voor het inrichten van een aantoonbaar NEN 3140 risicobeheersysteem, inclusief dossiervorming en audit-readiness.